Ηλεκτρολογικό σχέδιο σύνδεσης αλέ ρετούρ (aller retour) διακόπτη φωτισμού

Συνδεσμολογία διακοπτών αλέ ρετούρ για φωτιστικό σώμα, με δυο σημεία ελέγχου. 

Όταν θέλουμε να ελέγχουμε ένα, ή περισσότερα φώτα, από δύο ή πιο πολλές θέσεις, χρησιμοποιούμε διακόπτες αλέ ρετούρ (από τις γαλλικές λέξεις, aller-retour = μετάβαση-επιστροφή), ή διακόπτες εναλλαγής, όπως λέγονται στα ελληνικά.

Μονογραμμικά
σύμβολα ακραίου και μεσαίου
αλέ ρετούρ διακόπτη 

Η συνδεσμολογία για δύο σημεία ελέγχου υλοποιείται με δυο ακραίους αλέ ρετούρ διακόπτες όπως φαίνεται στο σχήμα.
Για έλεγχο, με τους ίδιους διακόπτες περισσότερων από ένα φωτιστικών, το κύκλωμα είναι το ίδιο συνδέοντας παράλληλα τα υπόλοιπα φωτιστικά με το υπάρχον.
   
Για έλεγχο φωτισμού, με περισσότερους από δυο διακόπτες, το κύκλωμα φαίνεται εδώ.

Στα καλώδια - αγωγούς του σχεδίου έχουμε δώσει νούμερα για καλύτερη κατανόηση, επεξήγηση και τεκμηρίωση. 

Οι διακόπτες Α και Β έχουν δυο θέσεις λειτουργίας, στην μία ενώνονται ηλεκτρικά, μέσω εσωτερικής μεταλλικής επαφής, τα σημεία με την παχιά γραμμή ενώ στην άλλη θέση λειτουργίας ενώνονται τα σημεία με την διακεκομμένη γραμμή.

Οι διακόπτες αλε ρετούρ έχουν πάντα τρία σημεία ηλεκτρικής ένωσης που συνδέουμε αντίστοιχα τρία καλώδια. Συνήθως σε κάθε ένα από τα τρία αυτά σημεία μπορούν να ενωθούν δυο αγωγοί - καλώδια και αυτό για λειτουργικούς λόγους π.χ. για να συνεχίσει το καλώδιο της φάσης, να πάει σε πρίζα που είναι πιο κάτω από τον διακόπτη με την οποία έχουν κοινή ασφάλεια.

Το καλώδιο της φάσης, το νούμερο 1 στο σχέδιο, έρχεται από την ασφάλεια του πίνακα που ελέγχει το συγκεκριμένο φωτιστικό και είναι συνήθως μαύρου χρώματος.

Πίσω όψη ακραίου χωνευτού
αλέ ρετούρ διακόπτη. 

Το καλώδιο του ουδέτερου, το νούμερο 5, έρχεται από τον πίνακα και είναι μπλε χρώματος, ή γκρι χρώματος για τα παλιά σπίτια και πάει στο φωτιστικό χωρίς να περνάει από τα σημεία των διακοπτών.
Τα καλώδια 2 και 3 είναι μαύρα, καφέ ή κόκκινα. Συνήθως, για λόγους ευκολίας στην αναγνώρισή τους, είναι διαφορετικού χρώματος από τα καλώδια 1 και 4. 

Στο φωτιστικό μπορεί να καταλήγει και κιτρινοπράσινο καλώδιο γείωσης το οποίο επιβάλλεται αν το φωτιστικό έχει μεταλλικό πλαίσιο - περίβλημα.

Στην θέση των διακοπτών που εμφανίζεται στο σχέδιο, το ρεύμα, (η φάση) εκεί που το δοκιμαστικό ανάβει, το καλώδιο νο 1 δηλαδή, περνάει μέσω του διακόπτη Α στο καλώδιο 2, εκεί σταματάει γιατί από τον διακόπτη 2 το ρεύμα δεν περνάει στο καλώδιο 4.

Αν τώρα πατήσουμε το πλήκτρο του διακόπτη Α το ρεύμα θα περάσει από το 1 στο 3 και στην συνέχεια, στον διακόπτη Β, από το 3 στο 4 με αποτέλεσμα στο φωτιστικό να εμφανιστούν στα άκρα του 230 Volts και να ανάψει.

Αν, από την αρχική κατάσταση πατήσουμε το πλήκτρο του διακόπτη Β το ρεύμα θα περάσει στον διακόπτη Α από το 1 στο 2 και στην συνέχεια στον διακόπτη Β από το 2 στο 4 με αποτέλεσμα να ανάψει και πάλι το φως.

Αν έχουμε τον διακόπτη της πρώτης φωτογραφίας η αντιστοιχία για τον αγωγό νούμερο 1 του σχεδίου (ή το νούμερο 4 για τον διακόπτη Β) είναι το L. Του αγωγού νούμερο 2 και του νούμερου 3 αντίστοιχα τα 1 και 2 του διακόπτη.

Χωνευτός αλέ ρετούρ διακόπτης

Τα σύμβολα στην πίσω όψη των διακοπτών διαφέρουν ανάλογα με τον κατασκευαστή όπως φαίνεται και στις υπόλοιπες φωτογραφίες των διακοπτών .


Αν υποθέσουμε ότι αφαιρέσαμε τους διακόπτες, αγοράσαμε καινούριους για να τους αντικαταστήσουμε και δεν σημειώσαμε την προηγούμενη συνδεσμολογία ή έχουμε μπερδευτεί, μπορούμε ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΑ και με ένα μόνο δοκιμαστικό κατσαβίδι να βρούμε την σωστή συνδεσμολογία ακολουθώντας τα παρακάτω βήματα:

Βεβαιωνόμαστε ότι υπάρχει αντιηλεκτροπληξιακό ρελέ στην εγκατάσταση του πίνακα και το ελέγχουμε πατώντας το πλήκτρο τεστ για να είμαστε σίγουροι ότι λειτουργεί σωστά, αλλιώς ΔΕΝ ΞΕΚΙΝΆΜΕ μια τέτοια διαδικασία.
Επίσης σιγουρευόμαστε ότι δεν υπάρχει άλλο άτομο στον χώρο και κυρίως μικρά παιδιά.

Κατεβάζουμε την ασφάλεια παροχής φωτισμού του χώρου και αφήνουμε και τα έξι καλώδια (τρία για κάθε θέση διακόπτη) στον αέρα και γυμνά στην άκρη τους, ασύνδετα. Σηκώνουμε την ασφάλεια και ελέγχοντας βρίσκουμε τον μοναδικό από τους έξι αγωγούς που το δοκιμαστικό ανάβει.
Το καλώδιο που βρήκαμε είναι το καλώδιο νούμερο 1.

Διακόπτης aller retour

Κατεβάζουμε την ασφάλεια παροχής και συνδέουμε στον διακόπτη Α, στο άκρο L, το καλώδιο νούμερο 1 που βρήκαμε. Τα άλλα δύο καλώδια, τα νούμερα 2 και 3 τα συνδέουμε τυχαία στις άλλες δυο θέσεις του διακόπτη, καθώς δεν έχει σημασία για την σωστή λειτουργία του κυκλώματος.

Ξανασηκώνουμε την ασφάλεια και βρίσκουμε στην θέση του δεύτερου διακόπτη, του Β, το καλώδιο που δεν ανάβει το δοκιμαστικό σε οποία θέση και αν είναι α διακόπτης Α πειραματιζόμενοι με συνεχή αλλαγή της θέσης του διακόπτη Α.
Το καλώδιο που δεν ανάβει είναι το καλώδιο νούμερο 4.

Κατεβάζουμε την ασφάλεια και συνδέουμε στο L του διακόπτη Β το καλώδιο νούμερο 4. Τα καλώδια νούμερο 2 και 3 τα συνδέουμε πάλι τυχαία στις άλλες δυο θέσης του διακόπτη.

Αν πραγματοποιήσαμε όλα τα βήματα της διαδικασίας σωστά, όπως περιγράφονται, οι διακόπτες ελέγχουν το φωτιστικό όπως επιθυμούμε.