Ηλεκτρολογικό σχέδιο κυκλώματος start stop με αυτοσυγκράτηση του ρελέ

Κύκλωμα απλού start stop με αυτοσυγκράτηση.

Το κύκλωμα αυτοματισμού εκκίνησης σταματήματος (start stop) με αυτοσυγκράτηση είναι ένα από τα πιο βασικά, χρήσιμα και δημοφιλή κυκλώματα στους κλασικούς αυτοματισμούς.

Το βασικό πλεονέκτημά του κυκλώματος είναι ο απομακρυσμένος έλεγχος παροχής τάσης του φορτίου με χρήση ασφαλούς χαμηλής τάσης και μικρού ρεύματος. Επίσης πλεονέκτημα υπάρχει σε περίπτωση  διακοπής και επαναφοράς ρεύματος γιατί το φορτίο δεν θα "πάρει" ρεύμα απροειδοποίητα και απότομα, κάτι που μπορεί να είναι και επικίνδυνο, αλλά θα χρειάζεται ανθρώπινη παρέμβαση (πάτημα του start).


Το μπουτόν start έχει τουλάχιστον μια ανοιχτή επαφή, που όταν πατηθεί κλείνει και είναι συνήθως πράσινου χρώματος ενώ το μπουτόν stop έχει τουλάχιστον μια κλειστή επαφή που όταν πατηθεί ανοίγει και είναι συνήθως κόκκινου χρώματος.

Οι στήλες του σχεδίου έχουν πάρει ένα νούμερο για καλύτερο έλεγχο - τεκμηρίωση . Έχουμε τις στήλες 1 ,2 και 3

Οι αγωγοί, τα σημεία με το ίδιο δυναμικό, έχουν πάρει και αυτά ένα νούμερο που έχει μπει σε κύκλο για να ξεχωρίζουν από αυτά των στηλών.

"Φορτίο" είναι οποιαδήποτε ηλεκτρική κατανάλωση που θέλουμε να ελέγξουμε π.χ. φωτιστικό, μοτέρ, αντίσταση κ.τ.λ. και οποιασδήποτε τιμή τάσης και αριθμό καλωδίων παροχής.

Το ρελέ στο σχέδιο είναι "κομμένο" σε τρία κομμάτια, στην στήλη 1 βρίσκουμε το πηνίο του ενώ στις στήλες 2 και 3 βρίσκουμε από μια επαφή του.

Ανάμεσα από τα σημεία 1 και 5 με κύκλο, υπάρχει η τάση τροφοδοσίας του αυτοματισμού που είναι ίδια με την τάση λειτουργίας του πηνίου του ρελέ.

Η λειτουργία του κυκλώματος έχει ως εξής: 

Όταν πατηθεί το μπουτόν start, κλείνει η ανοιχτή επαφή του και το ρεύμα περνάει από το 1 στο 2 και από το 2 στο 3, επομένως η τάση πάει στο πηνίο του ρελέ, οπλίζοντας το (το πηνίο του ρελέ συμβολίζεται ως παραλληλόγραμμο με διαγώνια γραμμή) .
Αφήνοντας το μπουτόν η επαφή του ανοίγει αλλά το ρεύμα συνεχίζει να περνάει από το πηνίο του ρελέ μέσω της επαφής στην στήλη 2 που εν τω μεταξύ έχει κλείσει. Επειδή η επαφή αυτή είναι του ίδιου του ρελέ λέμε ότι το ρελέ αυτοσυγκρατείται και η επαφή αυτή λέγεται επαφή αυτοσυγκράτησης.
Αν τώρα πατηθεί το μπουτόν stop η κλειστή επαφή του ανοίγει και το ρεύμα σταματάει να περνάει από το 2 στο 3 με αποτέλεσμα το ρελέ να έρθει στην θέση ηρεμίας του.

Όσο χρονικό διάστημα το ρελέ είναι "οπλισμένο", το φορτίο έχει τάση στα άκρα του, επομένως έχει παροχή ρεύματος και λειτουργεί.

Κάτω από το σχέδιο, στην στήλη 1 υπάρχει η ένδειξη ότι το ρελέ C (από το αρχικό της λέξης Coil = πηνίο) έχει μία ανοιχτή επαφή στην στήλη 2 και μία ακόμη ανοιχτή στην στήλη 3, διαφορετικές μεταξύ τους .

Η επαφή που κάνει την αυτοσυγκράτηση είναι πάντα μια ανοιχτή επαφή (NO) .

Μπορούμε να βάλουμε όσα μπουτόν start θέλουμε αρκεί να τα συνδέσουμε παράλληλα με το υπάρχον start και όσα μπουτόν stop θέλουμε αρκεί να τα συνδέσουμε σε σειρά με το υπάρχον stop.

Εδώ ένα άλλο κύκλωμα start stop με αυτοσυγκράτηση.