Το θυρίστορ SCR Silicon-Controlled Rectifier

Το σύμβολο του θυρίστορ

Το θυρίστορ (Thyristor SCR Silicon-Controlled Rectifier) είναι το ηλεκτρονικό στοιχείο πυριτίου με τρία άκρα που με την κατάλληλη πολικότητα και ηλεκτρική εντολή γίνεται διακόπτης μερικά ελεγχόμενος.

Συγκεκριμένα, αν στην άνοδο του θυρίστορ υπάρχει θετικότερη τάση σε σχέση με την κάθοδο και στην πύλη "δώσουμε" μικρό συνεχές στιγμιαίο ρεύμα κάνοντας απομονωμένο κύκλωμα με την κάθοδο, τότε από την άνοδο θα υπάρξει συνεχή ροή ρεύματος προς την κάθοδο εφόσον υπάρχει φορτίο - κατανάλωση και για όσο ώρα η τάση στην άνοδο είναι θετικότερη της καθόδου.

Τυπικά θυρίστορ (scr). Η άνοδος είναι στο σπείρωμα.
Η κάθοδος στο μεγάλο και η πύλη στο μικρό προεξέχον
μέταλλο δεξιά

Μόλις η τάση μηδενιστή ή γίνει αρνητική, το θυρίστορ "κόβει" και περιμένει ξανά θετική τάση και παλμό έναρξης για να ενεργοποιηθεί ξανά.
Η μέγιστη ένταση του ρεύματος λειτουργίας του, που εξαρτάτε από το μοντέλο και την μορφή του, είναι της τάξης των χιλιάδων αμπέρ.
Η ανάστροφη τάση αντοχής πριν καταστραφεί (+ στην κάθοδο), είναι και αυτή στα χιλιάδες βολτ.
Η θερμοκρασία που αναπτύσσουν κατά την διάρκεια λειτουργίας τους επιβάλει την ύπαρξη ψύκτρας για την απαγωγή της θερμότητας.

 Το όνομα θυρίστορ "βγήκε" από την αρχή του ονόματος θύρατρον και την κατάληξη της λέξης τρανζίστορ. Το θύρατρον ήταν ο πρόγονος του θυρίστορ σε μορφή λυχνίας κι έκανε την ίδια δουλειά.

Τραϊακ , triac.
Αμφίπλευρα θυρίστορ

Το GTO θυρίστορ (Gate Tern Off thyristor) είναι το θυρίστορ που, όπως λέει και το όνομά του, μπορεί να "κόψει" το ρεύμα δίνοντας ανάστροφο ρεύμα στην πύλη

Το τραϊακ (triac) είναι δυο αμφίπλευρα θυρίστορ στην ίδια "συσκευασία" έτσι ώστε να μπορεί να ελεγχθεί το ρεύμα και προς τις δύο κατευθύνσεις. Το τραϊακ είναι το στοιχείο που χρησιμοποιείται στα dimmer που ελέγχουν την ένταση της φωτεινότητας στις λάμπας πυρακτώσεως.